Δευτέρα 15 Οκτωβρίου 2012

Η Χωροφυλακή στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 1912

Ή συμβολή της Χωροφυλακής στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στη συνέχεια, είναι για τους περισσότερους παντελώς άγνωστη και απομένει στους υπηρετούντες στα Σώματα Ασφαλείας η μνήμη των ένδοξων σελίδων του παρελθόντος.  Αποτέλεσε έτσι ευχάριστη έκπληξη όταν στα πλαίσια του εορτασμού της εκατονταετηρίδας ελεύθερης παρουσίας της πόλης μας στη νεότερη ιστορία, μεταξύ άλλων βρεθήκαμε στην σχετική θεματική έκθεση της "Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης" που αφορά στην "απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 1912-1913" μέσα από συλλεκτικό υλικό του Γιάννη Μέγα, όπου γίνεται ειδική αναφορά και ο επισκέπτης μαθαίνει πως η Χωροφυλακή ήταν παρούσα και σε αυτήν την κρίσιμη καμπή της ιστορίας του τόπου μας.  

Η έκθεση στεγάζεται στην αίθουσα τέχνης της Φ.Α.Α.Θ., Αγίας Σοφίας 38 και θα παρουσιάζεται έως την 18η Νοεμβρίου 2012.
Ξιφολόγχη τυφεκίου πεζικού, συστήματος Γκρα 1874. Στον κολεό φέρει εγχάρακτη σφραγίδα με τον θυρεό
του Ελληνικού Βασιλείου και την ένδειξη Βασιλική Ελληνική Χωροφυλακή. (Του Χωροφύλακος Παν.Σ.Στρατινάκη)
Σάλπιγγα της Κρητικής Χωροφυλακής πάνω σε σημαία που υφάνθηκε σε εργαστήριο της Κρήτης.
Όλα τα αντικείμενα ανοίκουν στη συλλογή του Πέτρου Παπακυριακού.


Το ειδικό τεύχος για την έκθεση, προλογίζει ο πρόεδρος της Φ.Α.Α.Θ., κος Θ.Ι.Δαρδαβέσης και μέρος αυτού καταγράφεται ακολούθως:
"Η συμπλήρωση ενός αιώνα από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης αποτελεί ορόσημο, το οποίο προσφέρει ευκαιρίες για αναδρομές σε ιστορικά γεγονότα. Μέσα από τις αναδρομές αυτές αποκομίζονται διδαχές, για τους σκληρούς αγώνες που απαιτούνται τόσο για την κατάκτηση της πολυπόθητης ελευθερίας, όσο και για τη διατήρησή της.
Η "Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης" χάρις στην ευτυχή συνεργασία με τον διακεκριμένο Μακεδόνα, εμβριθή ιστοριοδίφη και μεθοδικό συλλέκτη κ.Γιάννη Μέγα προσφέρει στους Θεσσαλονικείς την Έκθεση Ιστορικών Κειμηλίων με θέμα "Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης 1912-1913". Όλα τα εκθέματα αναδεικνύουν καταστάσεις και γεγονότα, τα οποία συγκλίνουν στο κορυφαίο γεγονός της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τον Οθωμανικό ζυγό, που είχε ως επακόλουθο τη σταδιακή επικράτηση του ελληνισμού στη Μακεδονική γη.
..........."


 Στολή εργασίας Κρητικής Χωροφυλακής
(συλλογή Πέτρου Παπακυριακού)
Στολή της Κρητικής Χωροφυλακής
(συλλογή Πέτρου Παπακυριακού)
 
Όπως είναι φυσικό, θα σταθούμε ιδιαίτερα στο μέρος της έκθεσης που αφορά στην παρουσία της Χωροφυλακής, με συνοπτικές περιγραφές και μέρος του φωτογραφικού υλικού και των εκθεμάτων που περιλαμβάνει η έκθεση.
Περίπολος μπροστά στο σχολείο Yadighari Terekki στην οδό Τεζλί Οσμάν (κατοπινή Ιταλίας).
Επικεφαλής ο Στυλιανός Ξενάκης


Αναδιπλούμενο ποδήλατο του ουλαμού ποδηλατιστών της
Κρητικής Χωροφυλακής, ιταλικής προέλευσης, Bianchi 1895
(συλλογή Πέτρου Παπακυριακού)
Από ιστορικής πλευράς καταγράφεται πως ήδη την 26η Οκτωβρίου 1912 και προ της υπογραφής μεταξύ του Ελληνικού Στρατηγείου και του Τούρκου Αρχιστρατήγου Χασάν Ταξίν πασά, της συνθήκης παραδόσεως της Θεσσαλονίκης, ένα μικρό απόσπασμα Χωροφυλακής υπό τον Υπομοίραρχο Κωνστ.Μανωλικίδη, αποτελούμενο από δυο έφιππους Υπενωμοτάρχες και τρεις ιππείς Χωροφύλακες, οι οποίοι εκτελούσαν υπηρεσία στρατολογίας της 7ης Μεραρχίας, απετόλμησαν την είσοδό τους στην τουρκοκρατούμενη ακόμη πόλη, υπό τα έκπληκτα βλέμματα των νυκτερινών διαβατών. Αυτοί ήταν οι πρώτοι που πάτησαν την απελευθερωμένη πόλη. Την επομένη 27 Οκτωβρίου τμήμα εφίππου και πεζής Χωροφυλακής υπό τον Αντισυνταγματάρχη Ραζέλο, μαζί με τμήμα ευζώνων εισήλθε ως απελευθερωτική δύναμη της πόλεως, υπό τα ενθουσιώδη χειροκροτήματα και ζητωκραυγές του λαού.
Φρουρά στο σημείο που εφονεύθη ο Βασιλιάς Γεώργιος ο Α΄, 5/3/1913
από τον Αλέξανδρο Σχινά.
Το έργο της αποκατάστασης της τάξεως ανέλαβε η Κρητική Χωροφυλακή. Ο Βενιζέλος είχε τη διορατικότητα να αντιληφθεί το πρόβλημα που θα δημιουργείτο κατά το μεταβατικό στάδιο της απελευθέρωσης, από τους ετερόκλητους κατοίκους της πόλης  και πριν ακόμα απελευθερωθεί η πόλη, είχε δώσει διαταγή για τη σταδιακή μεταφορά 750 Κρητών Χωροφυλάκων από την Κρήτη στη Θεσσαλονίκη.
Σημαντικός ήταν και ο ρόλος της Κρητικής Χωροφυλακής στις οδομαχίες που διεξήχθησαν στις 17 και 18/6/1913 με σκοπό την εκδίωξη της βουλγαρικής φρουράς από την πόλη. Οι απώλειες της Κρητικής Χωροφυλακής ήταν τέσσερις νεκροί και επτά τραυματίες.
Μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου (Κελεπούρας Β. και Σαββίδης Στ.) κατά την επίσκεψη στην έκθεση.

Η έκθεση οδηγεί τον επισκέπτη βήμα βήμα στα όσα συνέβησαν τις ένδοξες εκείνες ημέρες και συνετέλεσαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης ως κεντρικού άξονα της επερχόμενης διαμόρφωσης των συνόρων στα όρια που είναι γνωστά σήμερα. Γεγονότα και καταστάσεις ιδιαίτερες, δεν άφησαν να ολοκληρωθεί το όνειρο της απελευθέρωσης όλων των προγονικών εδαφών. Η απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης από τον Οκτώβριο του 1912 έως το καλοκαίρι του 1913, καταξιώνει την Ελλάδα ως υπολογίσιμη δύναμη στα Βαλκάνια και την σύγχρονη Ευρώπη και προσθέτει στους Έλληνες της εποχής όραμα και αισιοδοξία για το μέλλον. Οι επιτυχίες αυτές που δικαιώνουν όσους πρωτοστάτησαν στο Μακεδονικό αγώνα, έρχονται να αποκαταστήσουν και την τιμή των Ελλήνων και της τελευταίας άκαρπης προσπάθειας που οδήγησε στην ήττα του 1897. 
Μένει σε μας τους κληρονόμους της ματωμένης γης, να τιμήσουμε αγώνες και αγωνιστές ως ελάχιστη υποχρέωση. Η μνήμη έχει άφθονο υλικό για να τραφεί και εκδηλώσεις όπως αυτή της Φ.Α.Α.Θ.  συμβάλουν στην αφύπνιση των πατριωτικών μας ενστίκτων. (Σ.Σ.)